رأی خلاصه جریان پرونده

خانم ش. ا. ش. فرزند ج. با وکالت اقای ف. ع. م. دادخواستی به طرفیت اقای م. و. فرزند ا. و به خواسته فسخ نکاح به لحاظ تدلیس و فریب در ازدواج با خوانده و به استناد سند رسمی به شماره ترتیب ۲۸۹۰- ۱۳۹۶/۶/۲۳ دفتر ازدواج شماره ۶ حوزه ثبت سنندج در تاریخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۳ تقدیم کرده و توضیح داده که موکل چندروزی است.مطلع شده همسرش اقای م. و. همسر دیگری به نام خانم م. ص. داشته و دارد. که در هنگام عقد کتمان کرده و او را فریب داده است.لذا به استناد ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی تقاضای رسیدگی به لحاظ تدلیس و فریب در ازدواج و صدور حکم بر فسخ نکاح مورد استدعاست در سند رسمی ازدواج دین زوجین اسلام و مذهب انان شافعی قید شده است.
شعبه *در وقت مقرر با حضور وکیل خواهان تشکیل شده است.نامبرده اظهار داشته خواسته به شرح دادخواست است.در خصوص داشتن همسر دیگر زوج تقاضای استعلام دارم.
با استعلام دادگاه از اداره ثبت احوال شهرری پاسخ داده شده اقای م. و. در مورد تحولات ( ازدواج و طلاق ) تاکنون ثبت شده به شرح زیر است.۱- ازدواج ۷۰/۳/۸ به شماره ۴۰۷ دفتر ۱۳ *با خانم م. ص. ۲ و ۳- ازدواج با خانم م. در ۷۲/۲/۲۰ که در ۷۸/۱۱/۲۷ منجر به طلاق شده و با خانم ز. ط. در ۸۳/۱۰/۱۰ که در ۸۸/۱۰/۱۲ منجر به طلاق شده است.۴- ازدواج در ۹۶/۶/۲۳ با خانم ش. ا. ( صفحه ۱۲ پرونده )
شعبه *به موجب رای شماره *۹۸/۱۱/۱۲ در خصوص دعوی خواهان به شرح فوق و به خواسته فسخ نکاح که زوج خود را مجرد معرفی کرده و خواهان به لحاظ فریب در ازدواج تقاضای فسخ نکاح نموده به لحاظ اینکه خوانده با ابلاغ واقعی حاضر نشده لایحه ای نداده است.و با استعلام از اداره ثبت احوال شهر ری اعلام شده زوج در مورخ ۷۰/۳/۸ به موجب سند ازدواج ۴۰۷ دفتر ۱۳ بروجرد با خانم م. ص. ازدواج نموده است.دادگاه دعوی خواهان را وارد دانسته و به استناد ماده ۱۱۲۸ قانون مدنی حکم به فسخ نکاح بین زوجین مذکور را صادر کرده است.
اقای م. و. با وکالت خانم ها س. ک. ک.خوران و س. ب. نسبت به دادنامه یاد شده تجدیدنظرخواهی نموده اند که پس از تکمیل شعبه *وقت رسیدگی تعیین طرفین را دعوت کرده است.که وکیل زوجه لایحه ای تقدیم نموده است.دادگاه تجدید نظر در وقت مقرر با حضور وکلای زوجین تشکیل شده است.وکلای زوج اظهار داشته اند دعوی فسخ نکاح به عنوان متاهل بودن موکل در زمان نکاح کذب است.و استعلام ثبتی اشتباه است.خانم م. ص. را موکل در ۷۱/۲/۲۱ طلاق داده و نامبرده در ۷۱/۷/۹ با اقای م. ا. ن. ازدواج نموده و موکل در زمان ازدواج مجرد بوده است.در زمان ازدواج زوجه از ازدواج های موکل اطلاع داشته در صورت لزوم دادگاه از کسانی که شاهد ازدواجشان بوده اند و حاضر به ادای شهادت هستند تحقیق نماید. وکیل زوجه اظهار داشته نظر به اینکه موکل از سه بار ازدواج زوج که طلاق داده اطلاع نداشته به همین لحاظ تن به ازدواج داده تقاضای صدور حکم شایسته را دارم.
شعبه *به موجب رای شماره *۹۹/۸/۶ با این استدلال که حسب استعلام ، زوج در تاریخ ۷۰/۳/۸ با خانم م. ص. ازدواج نموده است. و حسب طلاق نامه شماره ۱۰۲۹ دفتر رسمی ثبت طلاق شماره ۵۷ - *در تاریخ ۷۱/۲/۲۱ بین انها طلاق واقع شده است. یعنی در زمان ازدواج تجدیدنظرخواه با خانم ش. ا. ش. نامبرده وصف مجرد بودن را داشته است.لذا دلیل کافی بر فسخ نکاح محرز نمی باشد. و به لحاظ اینکه فسخ نکاح امری استثنایی است.و تا دلیل قاطع بر ان اقامه نشود. نکاح باید ابقای گردد. به سادگی منحل نمی شود. لذا با نقض رای بدوی حکم بر بی حقی تجدیدنظرخوانده نسبت به خواسته فسخ نکاح را صادر کرده است.
خانم ش. ا. ش. با وکالت اقای ف. ع. م. نسبت به دادنامه یاد شده فرجام خواهی نموده که وکلای فرجام خوانده پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است.لایحه اعتراضیه به هنگام شور قرائت می شود.
این شعبه بموجب رای شماره *۹۹/۱۰/۲۳ و بشرح بین الهلالین زیر رای فرجامخواسته را نقض کرده است.
( نظر به اینکه زوجین به موجب سند رسمی به شماره ترتیب ۲۸۹۰- ۱۳۹۶/۶/۲۳ دفتر ازدواج شماره ۶ حوزه ثبت سنندج مسلمان و شافعی مذهب می باشند ( صفحات ۴ و ۵ پرونده ) و به موجب تبصره ماده ۴ قانون حمایت خانواده به دعاوی اشخاص موضوع اصول ۱۲ و ۱۳ قانون اساسی حسب مورد طبق قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه و … رسیدگی می شود. تصمیمات مراجع عالی اقلیت های دینی مذکور در امور حسبی و احوال شخصیه از جمله نکاح و طلاق معتبر و توسط محاکم قضایی بدون رعایت تشریفات تنفیذ و اجرا می گردد. ضرورت داشته دادگاه محترم تجدید نظر *با استعلام از شورای روحانیت مذهب شافعی با ذکر جریان پرونده و معرفی زوجین از شورای محترم مذکور می خواست تا در مورد خواسته زوجه رسیدگی و اعلام نظر نماید. سپس طبق نظر شورای روحانیت مذکور نسبت به صدور رای مقتضی بر اساس تبصره یاد شده اقدام می نمود لذا به لحاظ نقص تحقیقات از جهت مذکور به استناد بند ۵ ماده ۳۷۱ و بند الف ماده ۴۰۱ قانون ایین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی رای فرجام خواسته را نقض و رسیدگی مجدد به پرونده به شعبه *ارجاع می گردد. )
شعبه *بمنظور رفع نواقص تحقیقاتی در مورد فسخ نکاح از شورای عالی روحانیت مذهب شافعی در *استعلام نموده است. ( صفحه ۶۱ ) که شورای عالی افتایکردستان بشرح صفحه ۶۳ پرونده اعلام داشته براساس مصوبه شورای عالی افتای استان *مورخ ۱۳۹۶/۱۲/۲۳ چنانچه زوجه ای از شوهر خود نفرت و کراهت داشته باشد. بگونه ای که کراهت حاصله زندگی مشترک را برای وی با عسرت و مشقت همراه گرداند و تلاش مشاوران و داوران و محاکم خانواده نیز برای ایجاد سازش و اشتی را بجایی نبرد از طرفی زوج نیز با وجود علم به نشوز زوجه و عدم امکان سازش او و نیز بذل همه حقوق توسط زوجه همچنان از خلع امتناع نماید. در اینصورت قاضی رسیدگی کننده میتواند به پرونده بعنوان ولی ممتنع شرعا مجاز خواهد بود زوجه مورد نظر را در قبال بذل همه مهریه طلاق داده و به شقاق و منازعه زوجین پایان دهد. همچنین طی شرحی در مورد تخلف از شرط موصوف در عقد مطالبی به دادگاه اعلام شده است. ( صفحه ۶۴ پرونده )
شعبه *بموجب رای شماره *۱۳۹۹/۱۲/۲۷ درخصوص تجدیدنظرخواهی اقای م. و. با وکالت خانم س. ک. ک.خوران و خانم س. ب. و به طرفیت خانم ش. ا. ش. با وکالت اقای ف. ع. م. و نسبت به دادنامه شماره ۱۶۵۸ ۹۸/۱۱/۱۲ صادره از شعبه *که بموجب ان حکم بر فسخ نکاح بین زوجین مذکور صادر شده است.و طی دادنامه شماره ۲۱۹۸ ۹۹/۸/۶ صادره از این شعبه نقض شده است.بلحاظ اینکه اولا استناد زوجه به فقدان وصف تجرد زوج در زمان ازدواج انها با استعلام بعمل امده صحیح نیست چون در زمان ازدواج زوج همسر قبلی خود را طلاق داده و مجرد بوده است.ثانیا وصف تجرد زوج در زمان ازدواج انها که صریحا در ضمن عقد شرط نشود. موجب فسخ نکاح در صورت تخلف نمیگردد. و اگر صریحا شرط نشده باشد. از اوصافی نیست که در مورد زوج در همه موارد عقد نکاح بران پایه گذاری شود. خصوصا که در مانحن فیه زوجه خود نیز ازدواج قبلی داشته است.به هرحال رای این شعبه طی دادنامه ۱۲۵۸ ۹۹/۱۰/۲۳ صادره از شعبه *نقض شده است.و علت نقض شافعی مذهب بودن زوجین عنوان شده است.که در احوال شخصیه باید رعای مذهب انها بشود. این شعبه در این راستا از شورای عالی افتای استان *در مذهب شافعی در این خصوص استعلام نموده که پاسخ ان در کلیت مسیله عینا مطابق فقه امامیه است.و تفاوتی ندارد. لذا مستندا به ماده ۳۵۸ قانون ایین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امورمدنی رای بدوی را نقض و حکم بر بیحقی تجدیدنظرخوانده نسبت به خواسته فسخ نکاح براساس مفاد دادنامه ۲۱۹۸ ۹۹/۸/۶ صادره از این شعبه را صادر و اعلام میدارد. این رای قابل فرجامخواهی است.
خانم ش. ا. ش. نسبت به دادنامه فوق الذکر فرجام خواهی بعمل اورده است.که پرونده پس از تکمیل به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است.لایحه اعتراضییه بهنگام شور قرائت میشود.
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید.پس از قرائت گزارش عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده و انجام مشاوره بشرح زیر مبادرت به صدور رای مینماید.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

اعتراض فرجامخواه با توجه به مندرجات پرونده و رسیدگیهای بعمل امده وارد نیست و رای دادگاه تجدیدنظربا توجه به استعلام بعمل امده از شورای محترم عالی افتای استان *و استدلال دادگاه تجدیدنظرمنطبق با موازین قانونی است.لذا با رد اعتراض به استناد ماده ۳۷۰ قانون ایین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی رای فرجامخواسته را ابرام و پرونده را اعاده مینماید.
شعبه *
رییس: م. ا. مستشار: ا. ک. ز.