رأی شعبه دیوان عالی کشور
پیرو گزارش مورخ ۱۴۰۱/۶/۲۸ محتویات پرونده محاکماتی دلالت دارد. که: خانم ف. ب. به طرفیت ر. و ده نفر دیگر همگی ر. دادخواستی به خواسته تنفیذ وصیت نامه مرحوم ر. ر. به انضمام خسارات دادرسی تقدیم شعبه *نموده و گفته است: مرحوم ر. ر. هنگامی که در قید حیات بوده در کمال صحت و سلامت وصیت نامه عادی ۱۳۷۳/۱۱/۳۰ را به صورت دست نویس در تاریخ مذکور تنظیم نموده است.بعد از فوت وی وراث دیگر ( خواندگان ) از پذیرفتن ان خودداری و از تحویل موصی به که شامل دو دانگ مغازه به طرف خیابان و یک واحد اپارتمان در *به اینجانب خودداری می نمایند. رسیدگی صدور حکم مورد استدعا است.دادگاه به شرح دادنامه شماره *مورخ ۹۶/۱۰/۱۱ با استدلال به اینکه وصیت نامه مشروط بوده و اعتبار قانونی ندارد. حکم به بطلان دعوی صادر می نماید. و در شعبه *به موجب دادنامه شماره *۹۷/۵/۱۰ دادنامه بدوی را عینا تایید نموده است. با دادخواهی خواهان دادستان محترم کل کشور به جهات ذیل ارا صادره را واجد اشکال اعلام داشته است. ۱ نظر به اینکه حسب مدارک و شواهد موجود در پرونده همسر متوفی به شرط قید شده در وصیت نامه عمل نموده است.و سرپرستی فرزند ان را تا بزرگ شدن بر عهده داشته است.در نتیجه طبق وصیت نامه مالک *منزل مسکونی و ۲ دانگ مغازه شده است ، البته با رعایت این که میزان ان از ثلث ، ترکه بیشتر نباشد.۲ بر اساس قانون اساسی و قوانین ایین دادرسی کیفری و مدنی ارا صادره از محاکم باید مستند و مستدل باشد. درحالی که دادگاه بدوی فقط با ذکر این جمله که وصیت نامه مشروط اعتبار قانونی ندارد. ، حکم به بطلان دعوی خواهان صادر نموده است.بدون این که مستند قانونی و شرعی مبنی بر بطلان وصیت نامه مشروط و معلق در دادنامه خویش ذکر کند. از طرفی محکمه تجدید نظر بدون استدلال و استناد به مواد قانونی یا حداقل مبانی فقهی امامیه دال بر باطل بودن وصیت نامه مشروط ، رای بدوی را تایید نموده است.۳ با توجه به پاسخ استفتایاتی که از مراجع عظام فقیه امامیه ، خواهان ارائه و ضمیمه پرونده می باشد. هیچ کدام وصیت مشروط را باطل نمی دانند و فقط حسب صراحت ماده ۸۴۱ قانون مدنی وصیت به مال غیر ولو با اجازه مالک باطل است.و اگر وصیت را ایقاع بدانیم ، نیز وصیت مشروط و معلق باطل اعلام نشده است. حتی در یکی از استفتایات سیوال شده اگر موصی وصیت کند که بعد از مرگم یک باب خانه متعلق به همسرم باشد. مشروط به این که بعد از فوت وی به فرزند ان خودم برگردد. و نه فرزند ان از شوهر دیگر همسرم گفته اند این وصیت صحیح است. بنابراین اگر چنین شرط و وصیت معلق و مشروط صحیح باشد. قطعا وصیت نامه حاضر که موصی شرط کرده بعد از مرگم خانه و مغازه به همسر برسد به شرطی که بچه ها را بزرگ و سرپرستی کند یعنی شوهر نکند و بچه ها را رها نکند که به این شرط عمل نموده است.۴ با صحت چنین وصیتی تا ثلث طبق ماده ۸۴۳ قانون مدنی نافذ است.و زیاده بر ثلث منوط به اجازه سایر ورثه است.و هریک از ورثه وصیت را تنفیذ کند نسبت به سهم او نافذ است. با توجه به مراتب یاد شده دادنامه معترض عنه که موجب تضییع حقوق مسلم متقاضی گردیده را از مصادیق خلاف شرع بین تشخیص و در اجرای تبصره ۳ ماده ۴۷۷ قانون ایین دادرسی کیفری تقاضای تجویز اعاده دادرسی را دارم. با ارجاع پرونده به حوزه معاونت قضایی و تایید مراتب توسط مشاوران ان مرجع ، سپس با موافقت ریاست محترم قوه قضاییه پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و حسب دستور جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع به شرح ذیل مبادرت به صدور رای شده است. جهت امکان اطلاع طرفین از اعاده دادرسی موضوع ماده ۴۷۷ قانون ایین دادرسی کیفری و جهات ان پرونده به همان دادگاه بدوی ارسال می گردد. تا با تعیین وقت رسیدگی و دعوت انها اظهارات نامبردگان استماع و در صورتجلسه منعکس نمایند سپس پرونده با اوراق جدید التحصیل اعاده گردد. با انجام نیابت و اعاده پرونده تحت نظر قرار گرفت. هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش اقای ع. ح. عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:
رأی شعبه دیوان عالی کشور
نظر به ضرورت ملاحظه پرونده سرپرستی لذا پرونده به همان دادگاه بدوی ارسال می گردد. تا با اخذ کلاسه صحیح ان از خواهان و یا در صورت امتناع از خواندگان ، سپس پرونده مذکور از دادسرای مربوطه مطالبه نمایند با وصول پیوست به ضمیمه پرونده محاکماتی به این مرجع ارسال دارند.
شعبه *
مستشار: ع. ح. عضو معاون: ا. م. م.
