رأی خلاصه جریان پرونده
در تاریخ ۹۹/۳/۲۷ اقای ر. ا. ع. فرزند م. با وکالت ح. ب. و ع. م. دادخواستی به طرفیت خانم س. ب. با خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش به درخواست زوج به دادگستری شهرستان *تقدیم نموده و ادعا کرده است: در تاریخ ۱۳۹۱/۵/۱ با خوانده محترم ازدواج نموده که ثمره ان یک فرزند مشترک دختر حدودا پنج ساله می باشد. و حالا بخاطر مشکلات موجود ادامه زندگی میسر نبوده و تصمیم به طلاق خوانده گرفته ام. خوانده نیز وکیل خود را به دادگاه معرفی نموده. پرونده به شعبه *ارجاع و وقت رسیدگی تعیین و طرفین دعوت شده و جلسه دادگاه در تاریخ ۹۹/۵/۴ تشکیل و خواهان ادعا و خواسته خود را تکرار و اجمالا اظهار داشته: خواسته به شرح دادخواست تقدیمی است.وکیل خوانده نیز اظهار داشته: الان هم با هم زندگی می کنیم و حاضر به طلاق نیستم و در صورت طلاق مهریه و اجرت المثل و نفقه ایام عده و مشارکت در اموال را می خواهم. وکیل زوج نیز اظهار داشته: موکل توان پرداخت دفعی مهریه را ندارد. و عندالاستطاعه می باشد. دادگاه قرار ارجاع امر به داوری صادر نموده و زوجین داور خود را معرفی نموده اند و داوران منتخب نظرات خود را اعلام کرده اند. ( ص۲۰ و ۲۱ ) دادگاه جهت تعیین میزان نفقه و اجرت المثل قرار ارجاع به کارشناس صادر نموده و نظر کارشناس منتخب اعلام و ضمیمه پرونده شده است. ( ص۲۵ ) و قاضی مشاور در دادگاه با صدور گواهی عدم امکان سازش موافقت و نظر خود را اعلام کرده است. نهایتا دادگاه پس از جری تشریفات قانونی و رسیدگیهای خود با اعلام ختم دادرسی ، دادنامه شماره *۹۹/۷/۲۹ را صادر نموده و به موجب ان در خصوص دادخواست اقای ر. ا. ع. چنین استدلال و رای داده است: ( در خصوص دادخواست اقای ر. ا. ع. فرزند م. ، ساکن *با وکالت اقایان ح. ب. و ع. م. به طرفیت خانم س. ب. فرزند ق. ، ساکن *با وکالت اقای م. ا. و ع. م. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش. ملاحظه می گردد. بر اساس اقاریر و تصویر م. سند نکاحی شماره ۲۰۲۶۴ مورخ ۹۱/۵/۱ دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره ۵۲ حوزه ثبتی *علقه و رابطه زوجیت فیمابین خواهان و خوانده به سبب عقد دایمی با مهرالمسمی دویست و پنجاه عدد سکه تمام بهار ازادی عندالاستطاعه موجود است. دادگاه مستندا به مواد ۲۷ و ۲۸ قانون حمایت خانواده قرار ارجاع امر به داوری صادر و تلاش دادگاه و داوران انتخابی جهت ایجاد صلح و سازش و اصلاح ذات البین و انصراف زوج از طلاق منتج به نتیجه نگردید. کماکان اصرار به طلاق و متارکه زندگی مشترک دارد. طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی زوج با مراجعه به دادگاه با رعایت مقررات قانونی میتواند همسرش را مطلقه نماید. فلذا دادگاه با ثابت و قانونی دانستن خواسته خواهان و با نظر موافق قاضی محترم مشاور مستندا به مواد ۱۱۳۳ و ۱۱۴۳ و ۱۱۴۸ قانون مدنی و مواد ۲۶و ۲۹ و۳۴ قانون حمایت خانواده گواهی عدم امکان سازش فیمابین زوجین مترافعین در این پرونده صادر و اعلام می دارد. انها سه ماه مهلت دارند از تاریخ ابلاغ رای قطعی یا قطعیت دادنامه با مراجعه به دفتر طلاق با جاری نمودن صیغه طلاق نسبت به ثبت ان اقدام نمایند. نوع طلاق رجعی است.و عده ان سه طهر از تاریخ اجرای صیغه طلاق می باشد. و در ایام عده برای زوج حق رجوع وجود دارد. رعایت شرایط صحت اجرای طلاق از جمله مقررات مواد ۱۱۳۴ و ۱۱۳۵ و ۱۱۴۰ و ۱۱۴۱ قانون مدنی و مواد ۳۱ و ۳۸ قانون حمایت خانواده به عهده دفتر خانه مجری صیغه طلاق می باشد. و در مورد مسایل مالی زوجین دادگاه در اجرای ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده به شرح ذیل مبادرت به اتخاذ تصمیم می نماید. مهریه زوجه دویست و پنجاه عدد سکه طلای تمام بهار ازادی است. با توجه به تحقیقات بعمل امده درخصوص اموال و دارایی و شغل زوج و اظهارات ایشان و وکیل وی در جلسه رسیدگی مورخه ۹۹/۵/۴ دادگاه ، زوج مکلف است.در زمان اجرای صیغه طلاق سه عدد سکه طلای تمام بهار ازادی و الباقی ان را هر دوازده ماه یک عدد سکه به زوجه پرداخت نماید. و مطابق نظر کارشناس منتخب دادگاه که مصون از اعتراض می باشد. اجرت المثل ایام زوجیت زوجه مجموعا مبلغ ۱۳۲/۲۰۰/۰۰۰ ریال و نفقه ایام عده وی مجموعا دو میلیون تومان می باشد. و از بابت مشارکت در اموال ( یک دستگاه خودروی پیکان مدل ۸۳ ) زوج مکلف است.مبلغ پنج میلیون تومان به زوجه پرداخت نماید. زوجین دارای یک فرزند مشترک به نام ر. ع. پنج ساله هستند. حضانت ایشان تا پایان سن هفت سالگی با زوجه می باشد. و زوج مکلف است.ماهیانه مبلغ چهارصد هزار تومان از بابت نفقه ایشان به زوجه پرداخت نماید. و زوج در روزهای پنج نشبه و جمعه هر هفته به مدت یک روز حق ملاقت دارند و محل رد و تحویل در صورت عدم توافق ، مهدکودک طرف قرارداد دادگستری می باشد. و زوجه بیان نموده باردار نمی باشد. زوج مکلف است.قبل از اجرای صیغه طلاق حقوق مالی مذکور را به زوجه پرداخت نماید. و ثبت طلاق موکول به تادیه حقوق مالی زوجه می باشد. رای صادره حضوری و ظرف مدت ۲۰ روز پس از تاریخ ابلاغ ، قابل تجدیدنظر در محاکم محترم تجدیدنظر *می باشد. ) این رای پس از ابلاغ مورد تجدیدنظرخواهی زوجین واقع شده و پرونده به شعبه *ارجاع شده و پس از بررسی پرونده ، دادنامه شماره *۹۹/۱۰/۶ صادر شده و به موجب ان چنین رای داده است: ( در خصوص تجدیدنظرخواهی متقابل زوجین اقای ر. ا. ع. با وکالت اقایان ح. ب. و ع. م. ۲- خانم س. ب. با وکالت اقایان م. ص. ا. و ع. م. علیه همدیگر از دادنامه شماره *منتج از پرونده کلاسه *که به موجب ان گواهی عدم امکان سازش فیمابین تجدیدنظرخواهانها با نوع طلاق رجعی صادر گردیده با توجه به اینکه دادگاه بدوی با رعایت مقررات قانونی و دلایل موجود در پرونده دادنامه تجدیدنظرخواسته را با رسیدگی های قانونی صحیحا انشای کرده خدشه و خللی بر ان مترتب نیست لیکن مهریه زوجه عند الاستطاعه است.و میزان ملایت و استطاعت زوج برای پرداخت ان هر دوازده ماه یک سکه احراز شده تعیین پیش قسط به تعداد ۳ قطعه هنگام اجرای صیغه طلاق با عند الاستطاعه بودن و میزان توانایی مالی زوج منافات دارد. فلذا سه قطعه تمام بهار ازادی حذف می گردد. و سایر حقوق مالی زوجه به شرح مندرج در دادنامه بدوی قبل از اجرای صیغه طلاق پرداخت خواهد شد و نظر به اینکه تجدیدنظرخواه ایراد و اعتراض موجه و موثری که با شقوق ماده ۳۴۸ قانون ایین دادرسی مدنی منطبق بوده و نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته را ایجاب نماید. به عمل نیاورده است. فلذا به استناد ماده ۳۵۸ از قانون مذکور ضمن رد اعتراض دادنامه تجدیدنظرخواسته تایید می گردد. رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل فرجام خواهی در دیوانعالی کشور می باشد. ) این رای نیز در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۱۰ ابلاغ شده و در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۳۰ مورد فرجام خواهی زوجه با وکالت اقای ع. م. واقع شده است.و علت اعتراض اجمالا این بوده که: ۱- وقتی زوج تصمیم به طلاق دارد. باید تمام حقوق زوجه از جمله مهریه را پرداخت نماید. لذا به تقسیط مهریه اعتراض دارد. ۲- زوج مدعی اعسار نشده لذا پرداخت مهریه باید یکجا مورد حکم قرار گیرد و تقسیط ان خارج از خواسته خواهان است. ۳- زوج مالک یک دستگاه خودرو سواری پیکان است.و در مورد نصف دارایی باید حکم داده شود. پرونده پس از فرجام خواهی به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه که در ان زمان شعبه *بود برابر دادنامه شماره *۰۰/۰۲/۰۸ چنین رای داده است:
در خصوص دادخواست فرجام خواهی خانم س. ب. با وکالت اقای ع. م. به طرفیت اقای ر. ا. ع. نسبت به دادنامه شماره *مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۶ صادره از شعبه *نظر به اینکه متقاضی طلاق زوج می باشد. و در اینگونه موارد به تصریح ماده ۲۹ قانون مدنی دادگاه ها مکلف هستند در خصوص کلیه حقوق مالی زوجه تعیین تکلیف و اظهارنظر نمایند و زوج نیز که متقاضی طلاق است.مکلف است.کلیه حقوق مالی زوجه را قبل از اجرای صیغه طلاق تادیه نماید. الا اینکه بنحو دیگری با هم توافق نمایند ولی در ما نحن فیه دادگاه محترم تجدیدنظر بدون ادعای اعسار از ناحیه زوج و صدور حکم اعسار مبادرت به حذف سه عدد سکه تمام بهارازادی بابت پیش پرداخت از مهریه زوجه و تقسیط کل مهریه از قرار هر سال یک عدد سکه بهارازادی نموده است.لذا این شعبه دادنامه فرجام خواسته را از این حیث مخالف موازین قانونی و فرجام خواهی وکیل زوجه را موجه تشخیص و با استناد به ماده ۳۶۶ و بند الف ماده ۳۶۸ و ذیل مادتین ۳۷۰ و ۳۹۶ و بند ۲ ماده ۳۷۱ و بند جیم ماده ۴۰۱ قانون ایین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ضمن نقض دادنامه فرجام خواسته رسیدگی مجدد را به شعبه دیگری از دادگاه های همعرض دادگاه محترم صادر کننده رای منقوض ارجاع می نماید.
پرونده امر پس از اعاده به شعبه *ارجاع شده که قضات محترم متصدی شعبه مرجوع الیه پس از رسیدگی به تجدیدنظر خواهی زوجه بر اساس دادنامه شماره *۰۰/۶/۲۳ اقدام به صدور رای ذیل الذکر نموده اند.
درخصوص تجدیدنظرخواهی۱-خانم س. ب. باوکالت اقایان ع. م. ومحمدص. ا. ۲- اقای ر. ا. ع. بطرفیت یکدیگر ازدادنامه شماره:۹۹۰۹۹۷۲۴۴۶۳۰۱۲۵۲ مورخ ۱۳۹۹/۷/۲۹ صادره ازشعبه *درپرونده کلاسه *که به موجب ان گواهی عدم امکان سازش بین طرفین بانوع طلاق رجعی باشرایط مذکور دردادنامه تجدیدنظرخواسته صادرگردیده است.بااین توضیح که قبلا شعبه *درمورد تجدیدنظرخواهی طرفین باحذف سه عدد سکه بهارازادی ازرای دادگاه بدوی ان راتایید کرده است.و شعبه *به علت اینکه دردادگاه تجدیدنظریادشده بدون ادعای اعسار ازناحیه زوج وبدون صدور حکم اعسار مبادرت به حذف سه عدد سکه بهارازادی نموده است.دادنامه صادره ازشعبه *رانقض نموده است.وپرونده به این شعبه ( شعبه *) ارجاع شده است.باملاحظه محتویات پرونده ولو ایح تقدیمی طرفین واظهارات طرفین درجلسه دادرسی مورخ۱۴۰۰/۶/۱۷ دادگاه تجدیدنظردادنامه تجدیدنظرخواسته بااصلاح عبارت مذکوردرمورد مهریه زوجه به شرح ذیل قابل تایید است.توضیح اینکه مهریه زوجه تازمانیکه زوجیت برقرار است.عندالاستطاعه می باشد. ( حسب توافق طرفین درموقع عقدخوانی مهریه زوجه ۲۵۰ عدد سکه تمام بهارازادی است.که زوج عند القدره والاستطاعه باید به زوجه بپردازد ) لکن موقعی زوج زوجه راطلاق میدهد شرط عندالاستطاعه منتفی می شود. علی هذا عبارت مندرج دردادنامه بدوی ( ( زوج مکلف است.درزمان اجرای صیغه طلاق سه عدد سکه بهارازادی والباقی راهردوازده ماه یک عدد سکه به زوجه پرداخت نماید. ) ) باعبارت ( ( زوج مکلف است.درزمان اجرای صیغه طلاق مهریه زوجه راپرداخت نماید. ) ) اصلاح می گردد. وباملاحظه محتویات پرونده وباتوجه به اینکه غیر ازمورد اصلاحی طرفین دلیلی برنقض دادنامه تجدیدنظرخواسته ارائه ننموده اندونظربه اینکه تجدیدنظرخواهانها ایراد واعتراض موجه وموثری که باشقوق ماده ۳۴۸ قانون ایین دادرسی مدنی منطبق بوده ونقض دادنامه تجدیدنظرخواسته راایجاب نماید. به عمل نیاورده اند فلذا مستندا به ماده ۳۵۸ قانون مذکور ضمن رداعتراض دادنامه تجدیدنظرخواسته رابنحو اصلاحی مذکور تایید می گردد. رای صادره ظرف ۲۰ روز پس ا زابلاغ قابل فرجام خواهی دردیوان محترم عالی کشو راست.
این رای نیز به طرفین ابلاغ شده است.که این بار زوجه با وکالت اقایان ۱- م. ص. ا. ۲- ع. م. در فرجه قانونی با تقدیم دادخواستی خطاب به ریاست محترم دیوان عالی کشور که در هنگام شور قرائت می شود. نسبت به این رای نیز فرجام خواهی کرده است.وکلای فرجام خواه در دادخواست فرجامی خود اجمالا ادعا کرده اند موکله طلاجات خود را فروخته و صرف یک واحد مسکونی کرده که با مبایعه نامه عادی خریداری شده و فرجام خوانده از ارائه ان خودداری می کند موکله شهود هم دارد. ولی دادگاه به این مسیله توجه ننمود و در مورد پرداخت مبلغ پنج میلیون تومان از قیمت پیکان به زوجه بابت تنصیف دارایی ، این مبلغ بسیار کم است.و نصف قیمت خودروی مذکور چند برابر مبلغ تعیین شده می باشد. و بعد وسایل و لوازم خانگی مورد مصرف در مغازه از جمله فر ، همزن ، میزکار ، یخچال ، ویترین و …. که حدود یکصد میلیون تومان ارزش دارند مشمول مقرره تنصیف دارایی می شوند ولی مورد توجه دادگاه قرار نگرفته است.و … فرجام خوانده با تقدیم لایحه ای به فرجام خواهی وکلای زوجه پاسخ داده است.که لایحه ایشان نیز در هنگام شور قرائت می شود. پرونده امر پس از وصول و ثبت در دبیرخانه دیوان عالی کشور به منظور رسیدگی به فرجام خواهی معموله به این شعبه ارجاع گردیده است.
هییت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید.پس از قرائت گزارش اقای غ. ق. عضو ممیز و دادخواست فرجام خواهی و ضمایم ان و مطالعه و بررسی دیگر محتویات اوراق پرونده مشاوره نموده و با استعانت از خداوند متعال چنین رای می دهد:
رأی دادگاه بدوی
در خصوص دادخواست فرجام خواهی خانم س. ب. با وکالت اقایان ۱- م. ص. ا. ۲- ع. م. به طرفیت اقای ر. ا. ع. نسبت به دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۰/۶/۲۷ صادره از شعبه *نظر به اینکه ایشان در دادخواست فرجام خواهی و ضمایم ان هیچگونه مدرک و دلیل موجهی که برابر مقررات موجبات ایراد خدشه اساسی و نقض دادنامه فرجام خواسته را در پی داشته باشد. ارائه ننموده و رای مذکور هم از نظر شکلی و رعایت اصول دادرسی و هم از حیث ماهوی و مبانی استدلال و استنباط قضایی عاری از ایراد و اشکال اساسی و موجب نقض صدور یافته است.لذا این شعبه فرجام خواهی معموله را غیر موجه تشخیص و با استناد به بند الف ماده ۳۶۸ و ماده ۳۷۰ و ماده ۳۹۶ قانون ایین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ضمن ابرام دادنامه فرجام خواسته پرونده را به دادگاه محترم صادرکننده رای مذکور اعاده می نماید./ح
شعبه *
غ. ق. ( رییس ) ع. ص. ( ع. معاون )