رأی شعبه دیوان عالی کشور

خانم ف. ر. باستناد رونوشت سند ازدواج شماره ... مورخ 1387/5/24 دفتر ازدواج شماره ... حوزه ثبتی شاهین دژ و استعلامیه محلی دادخواستی به خواسته صدور حکم طلاق بلحاظ عسر و حرج و غیرقابل تحمل بودن زندگی با خوانده، بطرفیت آقای م. م. تقدیم و توضیح می دهد در تاریخ 1387/5/24 با مهریه 800 سکه تمام بهار َآزادی با خوانده ازدواج کرده ام ولی اینجانب بدون شناخت قبلی بوده و قبل از زندگی مشترک از زوج نفرت و کراهت پیدا کرده ام پس از پنج سال از تاریخ وقوع عقد و عدم اراده اینجانب برای زندگی مشترک این احساس کراهت شدید را باثبات میرساند و باستناد تبصره الحاقی ماده 1130 قانون مدنی که عسر و حرج را تعریف کرده است که در اثر آن ادامه زندگی برای زوجه مشقت بار می باشد و با توجه به تاریخ عقد ازدواج که متجاوز از پنج سال از آن گذشت و تفریق جسمانی خود موجب این امر است و از طرفی اینجانب اعتقاد آثار این عقدی نیستم و در اسلام و قاعده فقهی اصل لاضرر تأکید شده است و این موضوع مانع انسداد اجرای تمکین می شود لذا با تقدیم دادخواست تقاضای رسیدگی و صدور حکم را وفق خواسته را دارم. پرونده بعداً برای صلح و سازش به شورای حل اختلاف ارسال و بعلت عدم سازش زوجین پرونده برای رسیدگی به شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی شاهین دژ ارجاع میشود خوانده طی لایحه 94/3/7 توضیح می دهد خواهان با آشنائی کامل با من ازدواج نموده و به منزل ما رفت و آمد داشته مدتی بعد از عقد تحت تأثیر اطرافیان قرار گرفته است. زوجه طبق حکم محکوم به تمکین شده است و نامبرده در مورد مهریه اقدام کرده و مادرم برای اینکه من زندانی نشوم مغازه های خود را فروخته تا سکه تهیه کند لذا تقاضای رد دعوی خواهان را خواستارم.دادگاه در تاریخ 1394/3/9 با حضور خواهان و در غیاب خوانده تشکیل جلسه می دهد. خواهان خواسته خود را تکرار و توضیح داده ا ست بعلت اکراه از زوج تقاضای طلاق را دارم و کلیه حقوقم را به زوج بذل می کنم از بابت مهریه هر چه گرفتم پس می دهم. دادگاه قرار ارجاع امر به داوری را صادر می کند داوران زوجین در صفحه 44 و 45 پرونده نظرات خود را به دادگاه اعلام و توضیح می دهند بین زوجین سازش نشده است و زوجه با ارسال رونوشتی از صورتجلسه هیأت اصراری عمومی دیوانعالی کشور و صدور رأی به نفع زوجه، تقاضای رسیدگی را می نماید.دادگاه پایان رسیدگی را اعلام و طی رأی شماره 379- 1394/5/28 با شرح دعوی خواهان و مفاد لایحه خوانده استدلال می کند زوجین در حال حاضر برابر اظهارات خودشان در ایام نامزدی بسر می برند و هنوز مراسم عروسی جهت ادامه زندگی در منزل مشترک انجام نگرفته است و عسر و حرج عبارت از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و در پرونده زوجین زندگی مشترک را شروع نکرده اند تا مواد ادعایی خواهان برای ایشان مشقت بار و عسر و حرج را فراهم نماید و با توجه به عدم احراز عسر و حرج ( زوجه) خواسته خواهان مورد پذیرش دادگاه قرار نگرفته و باستناد ماده 1130 قانون مدنی حکم به بطلان دعوای خواهان را صادر می نماید. آقای م. خ. وکیل مرکز امور مشاوران حقوقی قوه قضائیه که درجه وکالت نامبرده در وکالتنامه درج نشده است با تقدیم وکالتنامه خود را وکیل زوج معرفی می کند و طی لایحه مورخ 94/7/12 اعلام می کند زوجین در دوران نامزدی هستند و زندگی مشترکی شروع نکرده اند و عسر و حرج با وصف فوق قابل احراز نمی باشد و تقاضای تأیید رأی را نموده است شعبه پنجم دادگاه تجدیدنظر استان آذربایجان غربی به موضوع رسیدگی و طی رأی شماره 1330 مورخ 1394/9/18 با توجه به مندرجات پرونده استدلال می کند زوجه مدرکی که بتواند موجب نقض رأی باشد ارائه نداده لذا این مرجع تجدیدنظرخواهی زوجه را موجه ندانسته و باستناد ماده 358 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی ضمن رد اعتراض، دادنامه معترض عنه را تأیید و استوار می نماید. رأی در تاریخ 1394/10/30 به زوجه ابلاغ و نامبرده در تاریخ 1394/11/14 نسبت به آن فرجامخواهی می کند که پرونده پس از تبادل لوایح به دیوانعالی کشور ارسال و برای رسیدگی به این شعبه ارجاع می شود. لوایح طرفین در زمان قرائت گزارش و شور مطالعه خواهد گردید.هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید، پس از قرائت گزارش آقای قدرت الله طیبی عضو ممیز و اوراق پرونده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

بجهات ذیل درخواست فرجامی خانم ف. ر. نسبت به رأی صادره وارد نیست:اولا: براساس مفاد رأی شماره 133 مورخ 1394/2/20 شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی شاهین دژ زوجه در مقابل زوج محکوم به تمکین شده است و ظاهراً با توجه به اظهارات زوجین حکم مذکور به مرحله اجراء در نیامده و زوجه برای اجابت آن اقدامی نکرده است.ثانیاً: زوجه در جهت وصول 800/ عدد سکه بهار آزادی از بابت مهریه برآمده که حسب اظهار زوج بر اینکه به زندان نرود مادرش مغازه های خود را فروخته تا نسبت به تهیه سکه ها اقدام نماید.ثالثاً: حسب گفته زوجه، نامبرده در دادگاه بیان داشته حاضرم سکه های دریافتی را مسترد کنم و این امر نشان میدهد براساس عقد نکاح زوجه در جهت وصول مهریه اقدام نموده و از حقوق ناشی از عقد ازدواج استفاده کرده است ولی در مقابل حکم تمکین که براساس مقررات قانونی صادر گردیده نامبرده به تکلیف خود عمل ننموده است.رابعاً: تبصره الحاقی ماده 1130 قانون مدنی عسر و حرج را تعریف کرده و گفته است عسر و حرج موضوع این ماده از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد بنابه مراتب یاد شده زندگی زوجین هنوز شروع نشده است تا عسر و حرج را بتوان احراز نمود. و زوجه گفته است بلحاظ کراهت از خوانده حاضر نیست با وی زندگی مشترک را شروع کند در حالیکه نامبرده درصدد وصول مهریه برآمده و تقریباً آنرا وصول نموده است و اظهارات زوج در دادگاه مبنی بر اینکه زوجه به خانه اش رفت و آمد نموده مبیّن این امر است که وضعیت موجود را پذیرفته است.بنابراین اعتراض فرجامخواه نسبت به رأی فرجامخواسته وارد نیست و رأی دادگاه با توجه به مفاد آن و عدم احراز عسر و حرج زوجه از سوی دادگاههای بدوی و تجدیدنظر استان آذربایجان غربی و رعایت تشریفات دادرسی مخالف قانون نمی باشد فلذا باستناد ماده 370 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی رأی فرجامخواسته ابرام و پرونده اعاده می گردد.
شعبه دوازدهم دیوان عالی کشوررئیس: سیدقدرت اله طیبی مستشار: حیدرعلی حیدری