رأی خلاصه جریان پرونده

خانم ع. ص. به وکالت از شرکت ا. به مدیریت عاملی آقای ب.ل. درتاریخ 93/4/1 با تقدیم دادخواست به دادگستری شهرستان رشت علیه خانم ل. ن. اقامه دعوی کرده و درخواست رسیدگی با خواسته الزام خوانده به تحویل مقدار 16594 متر پارچه خاکی ( جهت لباس کار) مقوم به پنجاه میلیون و ده ریال بانضمام خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل را باستناد تعهد نامه کتبی مورخه 1388/2/1 نموده است و بشرح متن دادخواست توضیح داده «خوانده مدیر عامل شرکت تعاونی صنعتی ب. بوده و طی قرار داد مورخه 1387/6/3 با شرکت موکل متعهد به دوخت لباس کار میشود که بجهت عدم ایفای تعهد شرکت موکل دادخواست مطالبه علیه شرکت تعاونی صنعتی ب. را مطرح می نماید که شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی رشت طی دادنامه شماره 880649 مورخه 1388/7/4 در پرونده کلاسه 880283 دعوی شرکت موکل را بجهت اینکه قرار داد به امضای منفرد مدیر عامل و بازرس شرکت رسیده و فاقد امضاء رئیس هیئت مدیره است مردود اعلام نموده است حال از آنجائی که خوانده شخصاً طی دستنوشته متعهد شده که شانزده هزار و پانصد و نود و پنج متر ( کل پارچه ) دریافتی از شرکت را تحویل نماید و به این تعهد عمل نکرده درخواست رسیدگی و صدور حکم قانونی را دارم. با جری تشریفات قانونی و ارجاع پرونده به شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی رشت نسبت به تعیین وقت رسیدگی اقدام و طرفین به دادرسی دعوت شده اند در جلسه مورخه 93/4/17 وکیل خواهان حضور یافته و خوانده دعوی حاضر نیست وکیل خواهان دعوی موکل خود را بشرح دادخواست تقدیمی دانسته است با دستور دادگاه وقت رسیدگی تجدید شده لیکن به گزارش دفتر اخطاریه مربوط به خوانده برای جلسه مورخه 93/5/4 واصل نشده و کیفیت ابلاغ به وی نامعلوم است وکیل خواهان اظهار داشته خوانده دعوی شخصاً و با خط خود بتاریخ 88/2/1 متعهد گردیده که یا پول پارچه را تحویل بدهد یا خود پارچه لیکن به تعهد خود عمل نکرده لذا تقاضای ارجاع امر به کارشناس را دارم .دادگاه با اعلام کفایت در رسیدگی مبادرت به صدور رأی تحت شماره 930404 مورخه 93/5/5 نموده و بموجب آن و با استدلال اینکه اسناد ابرازی خواهان مفید انتساب تعهد مورد خواسته به شرکت تعاونی صنعتی ب. است و دعوی توجه به خوانده ندارد قرار رد دعوی خواهان را صادر کرده است با ابلاغ این رأی در تاریخ 93/5/14 به وکیل خواهان مشارالیها دادخواست تجدیدنظرخواهی تقدیم داشته و با جری تشریفات پرونده را به دادگاه تجدیدنظر استان گیلان ارسال و شعبه نهم دادگاه تجدیدنظر با صدور رأی شماره 930639 مورخه 93/7/30 و با بیان اینکه سابقاً با صدور دادنامه شماره 880649 مورخه 88/7/4 در شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی رشت و تأیید آن درمرجع تجدیدنظر دعوی خواهان بطرفیت شخص حقیقی رسیدگی شده رأی را نقض و پرونده را جهت ادامه رسیدگی به دادگاه بدوی اعاده کرده است با تعیین وقت رسیدگی دیگر و تشکیل جلسه دادرسی در تاریخ 93/8/29 خوانده دعوی حاضر نشده و وکیل شرکت خواهان دعوی را بشرح دادخواست و مطالب معروضه در جلسات قبلی دانسته است دادگاه با اعلام کفایت در رسیدگی مبادرت به صدور دادنامه شماره 930815 مورخه 92/9/23 کرده و بموجب این رأی بجهت عدم دفاع خوانده دعوی خواهان را محمول بر صحت دانسته و خوانده را غیاباً به تحویل مقدار شانزده هزار و پانصد و نود و چهار متر پارچه خاکی و پرداخت هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل محکوم کرده است این رأی در تاریخ 93/10/13 به خوانده دعوی ابلاغ و مشارالیه نیز در تاریخ 93/11/2 دادخواست واخواهی تقدیم داشته بموجب این دادخواست مرقوم داشته « اولاً واخوانده می بایست دعوی را بطرفیت شخص حقوقی طرح می نمود ثانیاً دعوی سابقاً رسیدگی و با صدور دادنامه 880649 مورخه 88/7/4 در شعبه اول و دادنامه شماره 880950 مورخه 88/9/3 صادره از شعبه دوم دادگاه تجدیدنظر استان گیلان قطعیت یافته و دعوی مشمول بند 6 ماده 84 از قانون آئین دادرسی مدنی میباشد ثالثاً بنده در شرکت تعاونی تولیدی صنعتی ب. هیچگونه سمتی نداشته و ندارم و دعوی متوجه اینجانب نیست رابعاً شرکت تعاونی به تعهدات خود نسبت به شرکت ا. وفای به عهد نموده و تعهدات خود را انجام داده است با ادامه رسیدگی در جلسه مورخه 94/1/17 واخواه حضور داشته و وکیل واخوانده حضور نیافته لیکن لایحه تقدیم داشته که ضمیمه سابقه است واخواه اظهار داشته مطالب بشرح دادخواست واخواهی بوده و ادعای خواهان را قبول ندارم زیرا قرار داد با شخص حقوقی ( شرکت تعاونی ) منعقدگردیده و شرکت نیز به تعهد خود عمل کرده و نوشته مورد ادعا را به زور از بنده گرفته و من نمی خواستم تعهد بدهم وکیل وا خوانده در دفاع از موکل لایحه تقدیم و مرقوم داشته اگر واخواه در شرکت تعاونی سمتی نداشته چرا به شرکت موکل تعهد داده و خود را مدیر عامل معرفی کرده بر اساس قانون اگر کسی پای هر ورقه یا اسنادی را امضاء کند دلیل می باشد بر ضرر خودش از سوئی دادنامه های استنادی هیچگونه برائت ذمه ای برای خوانده بهمراه ندارد واخواه با معرفی خود بعنوان مدیر عامل و امضاء دستنوشته متعهدگردیده و بموجب مقررات قانونی کلیه اعمال و اقدامات مدیران و مدیر عامل در مقابل اشخاص ثالث نافذ و معتبر بوده لذا تقاضای تأیید رأی بدوی را دارم 0 دادگاه با اعلام کفایت در رسیدگی اقدام به انشاء رأی به شماره 940013 مورخه 94/1/18 نموده و با رد واخواهی دادنامه واخواسته را عیناً تأیید نموده است این رأی در تاریخ94/1/31 به واخواه ابلاغ گردیده و آقای م. ی. با ارائه وکالت نامه شماره ... به وکالت از خانم ل. ن. م. در تاریخ 94/3/10 دادخواست فرجام خواهی از دادنامه اخیرالذکر به دفتر دادگاه بدوی تقدیم داشته و بشرح لایحه فرجام خواهی مرقوم داشته « طبق رسید و قبض های استنادی به تاریخ 1388/2/1 و 1388/1/31 که به امضاء موکله رسیده قدر متیقن ظهور در تعهد نامبرده نه به عنوان شخص حقیقی داشته بلکه صراحتاً تعهد نامبرده از طرف شرکت تعاونی صنعتی ب. بعنوان مدیر عامل شرکت مذکور بوده و حال آنکه طبق اساسنامه شرکت مدیر عامل به تنهائی حق امضاء اسناد تعهد آور را نداشته در مانحن فیه موکله از طرف شرکت و در سربرگ شرکت بعنوان شخص حقوقی تعهدی را پذیرفته که نافذ و معتبر نمی باشد و طرف دعوی قرار دادن مشارالیها فاقد وجاهت قانونی است. فرجام خوانده می بایست دادخواست را بطرفیت شرکت طرح می نمود و از سوئی دعوی فرجام خوانده سابقاً در ماهیت رسیدگی و حکم قطعی صادر شده است و از اعتبار امر محکوم برخوردار است ضمناً شرکت متبوع موکله سابقاً به تعهدات خود عمل کرده و آنچه ادعا شده بر خلاف مفاد احکام ماهوی است که سابقاً صادر شده است با جری تشریفات قانونی و انجام تبادل لوایح وکیل فرجام خوانده لایحه دفاعیه تقدیم کرده لیکن بجهت عدم الصاق تمبر قانونی بموجب دادنامه شماره 940248 مورخه 94/6/9 این شعبه مراتب نقص به دادگاه بدوی اعلام گردید که پس از رفع آن پرونده را به دیوانعالی کشور و این شعبه ارسال داشته است وکیل فرجام خوانده مرقوم داشته فرجام خوانده با حضور در شرکت موکل خود را مدیر عامل معرفی کرده وحتی قرار دادها را بعنوان مدیر عامل امضاء کرده و بر فرض هم که مدیر عامل نباشد بعنوان شخص ثالث تعهد به امری کرده و باید به تعهد خود ملتزم باشد دعوی قبلی موکل علیه شرکت تعاونی رد در ماهیت نشده و اینکه گفته شده طرح مجدد دعوی علیه شرکت تعاونی مبنی بر صواب نیست موجه نمیباشد لذا با توجه به امضاء فرجام خوانده تعهد وی به قوت خود باقی است آقای م. ک. با تنظیم قرار داد وکالت شماره ... خود را بعنوان وکیل آقای ب. ل. و ه. ش. تعرفه کرده و در پاسخ به دادخواست و لایحه فرجامی مرقوم داشته «000 موضوع این پرونده در خصوص الزام به انجام تعهد و تحویل تعداد 16594 متر پارچه مطابق با قرار داد تنظیمی مورخه 1387/6/3 بوده که جزئی از کل تعهدات به اجراء در آمده و شرکت موکل جهت احقاق حق خود دادخواست الزام به ایفای تعهد تقدیم کرده است .آراء صادره قبلی در ارتباط با مطالبه طلب بمبلغ 190028210 ریال بوده و موضوع این پرونده الزام به ایفای تعهدات که دو موضوع جدای از هم می باشد مدیر عامل در راستای اختیاراتی که هیئت مدیره به وی داده بودند اقدام به تنظیم قرار داد کرده است در پاسخ به ایراد ماهوی فرجام خواه باید یاد آور شوم مطابق مقررات قانون تجارت و خصوصاً بحث ضمانت طلبکار می تواند جهت وصول طلب خود هم منفرداً و یا مجتمعاً به مدیون اصلی جهت وصول طلب رجوع نماید لذا ایراد وارده دور از واقعیت بوده و با رعایت قواعد عمومی در آثار معاملات و قرار دادها عقودی که بر اساس قانون تنظیم شده هم بین متعاملین و قائم مقام قانونی آنها لازم الاتباع بوده و هم آنان را به نتایج و آثار آن ملتزم می نماید لذا تقاضای رد فرجام خواهی و تأیید رأی فرجام خواسته را دارم 0 هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی میدهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

بر رسیدگی دادگاه بدوی و دادنامه صادره اشکال قانونی وارد است زیرا اولاً مستند دعوی یک برگ سند عادی مورخه 88/2/1 ( برگ پنجم ) که بدنبال سند عادی مورخه 88/1/31 ( برگ ششم ) بین طرفین تنظیم شده بوده که خانم ل. ن. بعنوان مدیر عامل شرکت تعاونی و آقای ق. ع. بازرس شرکت تعاونی آنها را امضاء کرده اند لیکن دادگاه بدوی در خصوص موضوع قرار داد و طرفین آن و میزان تعهدات هر یک از متعاقدین و محدوده اختیارات صاحبان امضاء مجاز بررسی لازم بعمل نیاورده و لازم بوده در اینخصوص تصویری از قرار داد اصلی شماره 2466 / الف مورخه 87/6/3 که مستندات دادخواست بدنبال آن تنظیم شده است را در ارتباط با احراز میزان تعهدات طرفین و تصویری از اساسنامه شرکت تعاونی صنعتی ب. را راجع به میزان اختیارات مدیر عامل و اختیارات تفویضی از سوی هیئت مدیره مطالبه تا با ملحوظ داشتن مندرجات آن و عنداللزوم انجام تحقیقات بیشتر از طرفین نسبت به موضوع توافق و محدوده اختیارات رفع ابهام میگردید ثانیاً مؤخر بر سند عادی مورخه 88/1/31 توافق نامه مورخه 88/2/1 تنظیم گردیده و بموجب این مدرکیه موضوع تعهد تحویل پارچه با متراژ معین مطرح نبوده و در آن مطالبات به رقم معین تصریح و تقسیط شده و ضمانت اجرای عدم پرداخت را نیز مراجعه به مراجع قضائی قرار داده اند ثالثاً دعوی قبلی شرکت فرجام خوانده بطرفیت شرکت تعاونی صنعتی ب. با استناد به مدرکیه 88/2/1 طرح و موضوع آن مطالبه وجه بوده و در این پرونده ادعا شده که با آن پرونده ارتباط مستقیم دارد لیکن دادگاه پرونده های مربوطه که تصویر دادنامه صادره ضمیمه گردیده را مطالبه نکرده و گزارش جامع و مفیدی از آن تهیه نکرده است لذا رسیدگی از جهات مزبور ناقص است و باید پس از رفع نقص بشرح مزبور با توجه به اینکه دو فقره مستند عادی دعوی مورخه 88/1/31 و 88/2/1 توسط مدیر عامل و بازرس شرکت در تعقیب قرار داد اصلی شماره 2466 / الف مورخه 87/6/13 بین دو شرکت تنظیم گردیده است و فرجام خواه هم مکرر در مدافعات خود آنرا تأیید و مورد استناد قرار داده است در هر صورت بفرض اینکه مدیر عامل و بازرسی در امضاء مستندات دعوی تشریفات شرکت را رعایت نکرده باشند دعوی نمی تواند متوجه شخص حقیقی باشد با فرض بی اعتباری آن فرجام خوانده طبق قرار داد اصلی و تعهدات جاریه ناشی از آن می تواند به شرکت تعاونی مراجعه کند نتیجه دادگاه باید پس از تکمیل و حصول نتیجه در خصوص ایرادات وارده عدم توجه دعوی و امر مختوم اظهار نظر کند نظر به مراتب یاد شده رسیدگی ناقص است و مستنداً به بند5 ماده 371 و ماده 396 از قانون آئین دادرسی مدنی دادنامه ی فرجامخواسته را نقض و طبق بندهای الف مواد 401 و 405 از قانون مزبور رسیدگی بعدی به دادگاه صادر کننده رأی ارجاع میشود
شعبه 3 دیوانعالی کشور - رئیس و عضو معاون
حسن غفارپور - محمدرضا سلطانیان