رأی خلاصه جریان پرونده

1- به‌موجب دادنامه شماره 1058-1391/11/29 صادرشده از دادگاه عمومی بخش ... آقای الف. از اتهام تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها از طریق احداث بنای مسکونی، دیوار و آلاچیق تبرئه شده و این حکم از سوی سازمان جهاد کشاورزی ... مورد اعتراض قرار گرفته و شعبه سوم دادگاه تجدیدنظر استان ... به شرح دادنامه شماره 56-1392/01/31 با نقض دادنامه بدوی از حیث برائت بر متهم از اتهام تغییر کاربری با استدلال«با توجه به اظهارات نماینده تجدیدنظرخواه مبنی بر این‌که نسبت به برائت وی از احداث دیوار اعتراض دارم و طبق آیین‌نامه مربوط دیوار نیز از مصادیق تغییر کاربری است و اظهارات آقای س. مبنی بر این‌که دیوار از قبل بوده و ...» مربوط به احداث دیوار، به استناد مواد 3 و 10 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها و آئین‌نامه اجرایی آن، وی را به قلع‌وقمع دیوار موصوف و با رعایت ماده 22 قانون مجازات اسلامی 1370 به پرداخت جزای نقدی به مبلغ دو میلیون ریال محکوم کرده است.
2- محکومٌ­ علیه از دادنامه اخیر درخواست پذیرش اعاده دادرسی از دیوان عالی کشور نموده که پس از ثبت در دبیرخانه به این شعبه برای رسیدگی ارجاع شده است. نام­برده در لایحه تقدیمی که هنگام شور خوانده می‌شود به بند 5 ماده 272 قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری استناد کرده و چنین توضیح داده:«... جا داشت دادگاه محترم رسیدگی‌کننده جهت بررسی صحت‌وسقم این ادعا موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری اعاده می‌داد که متأسفانه علی‌رغم درخواست این‌جانب به این مسئله توجه و عنایت لازم مبذول نداشته و به‌صرف ادعا و نظریه کارمند جهاد کشاورزی حکم به قلع‌وقمع دیوار احداثی به انضمام پرداخت جزای نقدی در حق دولت صادر و اعلام نمودند. پس‌ازآن موضوع با تأمین دلیل از طریق شورای حل اختلاف ... پیگیری و کارشناس محترم دادگستری ضمن حضور فیزیکی و معاینه محل و دیگر باغات و املاک واقع در روستای م. چنین نظر داده که، با توجه به جمیع ادله فوق‌الذکر و قرائن موجود، قدمت احداث دیوار آجری به بیش از 15 سال و قدمت احداث دیوار بلوکی به بیش از 10 سال می‌رسد که با توجه به شرایط موجود و وضعیت احداث دیوار حائل و این‌که داخل باغ به دلیل اختلاف ارتفاع حاصل از وجود کوه در دو طرف باغ قابل مشاهده بوده و اکثر باغ‌های منطقه مورد بازدید، جهت حفظ حریم و محصول خود اقدام به ایجاد حصار نموده‌اند ... چنانچه از نظریه کارشناس مشهود و قابل استنباط است ادعای مدیریت جهاد کشاورزی ... اصلاً از مصادیق تغییر کاربری نبوده و به‌هیچ‌عنوان نمی‌بایست رأی بر قلع‌وقمع دیوار صادر می‌شد، چراکه مطابق نظریه کارشناس و مشهودات عینی دیوار موردبحث دارای ارتفاعی بسیار کم بوده ...»

رأی شعبه دیوان عالی کشور

در خصوص درخواست محکومٌ‌علیه مبنی بر پذیرش اعاده دادرسی نسبت به دادنامه ذکرشده در فوق، از تبصره 1 دستورالعمل ماده 10 آئین‌نامه اجرایی قانون اصلاح حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها چنین استنباط می‌شود دیوارکشی باغ‌ها به دلیل این‌که موجب تداوم بهره‌برداری و بهینه کردن تولیدات بخش کشاورزی می‌شود از شمول مصادیق تغییر کاربری اراضی و باغ‌ها خارج شده است. بنابراین دادگاه به‌اشتباه، دیوارکشی باغ موضوع شکایت سازمان جهاد کشاورزی استان ... را عمل مجرمانه تلقی و با انتساب آن به محکومٌ ­علیه، وی را به استناد مواد 3 و 10 قانون مزبور به قلع‌وقمع بنا(دیوار) و پرداخت جزای نقدی محکوم کرده است. لذا به لحاظ انطباق درخواست با بند 6 ماده 272 قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری قرار قبولی آن صادر و به استناد ماده 274 همان قانون رسیدگی مجدد به اتهام محکومٌ­ علیه را به شعبه دیگر دادگاه تجدیدنظر استان ... محول می‌نماید.
شعبه 34 دیوان عالی کشور - رئیس و عضو معاون
جواد اسلامی - حسن قاسمی