رأی شعبه دیوان عالی کشور

محتویات پرونده محاکماتی دلالت دارد. که: در تاریخ ۹۹/۱۲/۲۵ خانم ه. ح. ز. و اقای ع. م. ن. ا. با وکالت اقای ع. م. ن. ا. دادخواستی به طرفیت سازمان *، سازمان *به خواسته ابطال سند قسمتی از سند تعهدنامه شماره ۲۹۰۸۰ ۸۹/۴/۲۰ و الزام خوانده ردیف اول به صدور و تسلیم دانشنامه تخصصی بنام موکل به همراه محکومیت به پرداخت خسارات دادرسی تقدیم داشته است. و توضیح داده موکل به عنوان پزشک عمومی در سال ۱۳۸۹ در ازمون پذیرش دستیار تخصصی شرکت نموده و موفق به قبولی در رشته تخصصی داخلی شده اند. پس از قبولی ایشان در ازمون سازمان *ورود به دوره را موکول به امضای تعهدنامه ای نموده اند که در دفتر اسناد رسمی شماره ۱۱۸ *تنظیم شده و به امضای موکل و اینجانب به عنوان ضامن رسیده است. موکل دوره های تخصصی چهارساله را به اتمام رسانده و از تاریخ ۹۴/۲/۱۶ تا ۹۸/۲/۳۱ به عنوان پزشک متخصص به انجام فعالیت در قسمت های مختلف که توسط *تعیین گردیده بود. پرداخته است. در حالیکه در تعهدنامه مذکور مدت مشخصی برای اجرای تعهد ذکر نشده و صرفا حداکثر ان دو برابر مدت تحصیل ذکر شده است. مبلغی نیز به عنوان بدهی اعلام که به حساب وزارت خانه واریز شده است. لیکن از صدور و تسلیم مدرک تخصصی پزشکی موکل خودداری می نمایند. پرونده به شعبه *ارجاع گردیده و پس از تبادل لوایح در شعبه دادگاه به موجب دادنامه شماره ۹۷۱۷ ۱۴۰۰/۲/۱۳ با این استدلال که بدوا احراز تخلف باید از سوی دیوان عدالت اداری صورت گیرد و *به عنوان متعهد له طرف دعوی قرارنگرفته قرار عدم استماع دعوی را صادر کرده است. پس از اعتراض به رای صادره شعبه *طی دادنامه شماره ۸۱۶۴ ۱۴۰۰/۵/۱۶ با نقض قرار صادره پرونده را جهت رسیدگی ماهیتی اعاده کرده است. شعبه *نیز طی دادنامه شماره ۲۶۹۰ ۱۴۰۰/۶/۲۲ با این استدلال که پرداخت جرایم و وجه التزام از سوی خواهان به تصریح مفاد تعهدنامه بدل از اصل تعهد خدمت در مناطق محروم محسوب نشده و تعهد به خدمت در مناطق محروم را زایل نمی سازد ثانیا به اقتضا موازنه و تقابل تعهد خدمت در برابر تسلیم دانشنامه مادام که به مقدمه عمل نشود. نوبت به مطالبه ذی المقدمه و تعهدمتقابل نمی رسد سلب حق در صورتی به حکم ماده ۹۵۹ قانون مدنی بی اعتبار است. که بصورت کلی صورت گرفته باشد. حال انکه تعهد به خدمت به میزان دو برابر مدت زمان تحصیل در مناطق مورد نظر *( مناطق محروم ) مقید به مدت معلوم و معین بوده و معتبر شناخته می شود. به جهت عدم احراز بطلان تعهدنامه و نیز حاصل نشدن شرایط مطالبه دانشنامه مستندا به ماده ۷۰ قانون ثبت اسناد و املاک و مواد ۲۱۹ تا ۲ *۵۹ ۱۲۹۲ قانون مدنی و ماده واحده قانون تخصیص سهمیه برای زنان در پذیرش دستیاری رشته های پزشکی حکم به بطلان دعوی صادر شده است. پس از اعتراض به رای صادره شعبه *طی دادنامه شماره ۹۲۲۵ ۱۴۰۰/۱۲/۲۶ در خصوص خواسته تسلیم دانشنامه موضوع را در صلاحیت دیوان عدالت اداری دانسته و با نقض رای صادره قرار عدم استماع دعوی صادر کرده است. و در قسمت بطلان قسمتی از تعهدنامه بشماره ۲۹۰۸۰ ۸۹/۴/۲۰ دفترخانه ۱۱۸ *از حیث سلب حق دریافت دانشنامه تخصصی با نقض رای صادره حکم به ابطال صادر کرده است. پس از درخواست وزیر محترم سازمان *ودستور ریاست محترم قوه قضاییه پرونده در حوزه معاونت قضایی مورد بررسی مشاوران ان مرجع قرار گرفته به شرح ذیل اظهار نظر کرده اند.۱ در خصوص خواسته صدور و تسلیم دانشنامه دادگاه تجدیدنظر می بایست پرونده را پس از نقض رای به مرجع صلاحیتدار ( دیوان عدالت اداری ) ارسال می کرد و نه اینکه خود مبادرت به رسیدگی و صدور قرار شکلی نماید. ۲ در مورد ابطال بخشی از تعهدنامه ، نظر به اینکه متعهد می بایست حداکثر دو برابر مدت تحصیل را در مناطق محروم خدمت می کرده و خواهان کمتر از این مدت خدمت کرده امکان تحویل دانشنامه فراهم نبوده است. و عدم ذکر حداقل مدت خدمت در مناطق محروم با وجود تصریح به حداکثر خدمت خللی به تعهدنامه وارد نمی سازد و موجب بطلان تعهدنامه نمی شود. با پیشنهاد تجویز اعاده دادرسی و موافقت ریاست محترم قوه قضاییه پرونده جهت رسیدگی به دیوان عالی کشور ارسال و حسب دستور جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است. هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش اقای ع. ح. عضو ممیز وملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

همانگونه که در گزارش مذکور افتاد خواهان ها به شرح دادخواست تقدیمی دو خواسته را مورد مطالبه قرار داده اند الف ) ابطال قسمتی از سند تعهدنامه رسمی شماره ۲۹۰۸۰ ۸۹/۴/۲۰ دفتر اسناد رسمی شماره ۱۱۸ شهرستان *ب ) الزام خواندگان سازمان *سازمان *و نیز *به صدور و تسلیم دانشنامه تخصصی. محکمه بدوی با رسیدگی به شرح دادنامه شماره *۱۴۰۰/۴/۲۲ و با استدلالت مبتنی بر انکه خواهان تعهدات خود را مطابق با تعهدنامه انجام نداده و مقدمه تحویل مدرک تحصیلی فراهم نشده است. و پرداخت جریمه و وجه التزام به تصریح مفاد تعهدنامه بدل از اصل تعهد خدمت در مناطق محروم محسوب نشده حکم به بطلان دعوی خواهان ها صادر کرده است. شعبه *نیز طی دادنامه شماره *۱۴۰۰/۱۲/۲۶ با نقض رای بدوی راجع به خواسته الزام به تحویل دانشنامه چون رسیدگی در صلاحیت دیوان عدالت اداری می باشد. قرار عدم استماع دعوی و راجع به خواسته ابطال بخشی از تعهدنامه با این استدلال که حداقل مدت خدمت در مناطق محروم در سند تعهد مشخص نشده و مدت تعهد مجهول است. و سلب این حق نیز از مصادیق سلب حق استیفا محسوب می شود. حکم به ابطال این قسمت از سند صادر کرده است. اینک با توجه به مفاد لایحه دادخواهی سازمان *و اموزش پزشکی و مداقه در لایحه دفاعی وکیل دادخوانده که به این شعبه ارائه داشته است. و توجها به محتویات پرونده محاکماتی و جهاتی که به عنوان اشکال شرعی بین در صدور رای دادگاه تجدیدنظر توسط مشاوران حوزه معاونت قضایی اعلام گردیده است. ان بخش از رای محکمه تجدیدنظر که ناظر به صدور قرار عدم استماع دعوی می باشد. واجد خلاف شرع بین نیست زیرا به هر تقدیر خواهان می تواند از طریق دیوان عدالت اداری طرح شکایت نماید. از این حیث درخواست مردود اعلام می گردد. لکن ان قسمت از رای که متضمن ابطال بخشی از تعهدنامه ثبتی شماره *۸۹/۴/۲۰ می باشد. همانگونه که در گزارش مشاوران حوزه معاونت قضایی اظهار و اعلام گردیده است. سند مذکور به نحو رسمی تنظیم و مطابق با ماده ۷۰ قانون ثبت اسناد و املاک مندرجات ان معتبر است. ثانیا قید حداکثر مدت انجام تعهد نیز جز تعهدات خواهان بوده است. و عدم ذکر حداقل ان به منزله مجهول بودن مدت تعهد و یا از موجبات ابطال ان نیست در واقع براساس مفاد تعهدنامه خواهان ملزم است. حداکثر به میزان دو برابر مدت تحصیل در مناطق محروم خدمت نماید. و نه بیش از ان. میزان حداقل به اختیار متعهد له است. و عدم قید ان حقی برای متعهد ایجاد نمی نماید. تا موجب اشکال سند شود. لذا استنباط محکمه تجدیدنظر از مفاد و مدلول صحیح نمی باشد. و رای صادره در این خصوص با اشکال مواجه است. با استناد به ماده ۴۷۷ قانون ایین دادرسی کیفری با نقض دادنامه شماره *۱۴۰۰/۱۲/۲۶ شعبه *استان صرفا از جهت مذکور رای بدوی به شماره *۱۴۰۰/۴/۲۲ صادره از شعبه **تایید می نماید. این رای قطعی است.

شعبه *

مستشار: ع. ح. عضو معاون: ا. م. م.