رأی شعبه دیوان عالی کشور

متقاضی: اقای م. ک. فرزند ع. با وکالت اقای ع. ا.

موضوع رسیدگی: درخواست اعاده دادرسی نسبت به دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۸ صادره از شعبه *

مرجع رسیدگی: شعبه *

هیات شعبه اقایان: ع. ا. ( مستشار ) ا. م. م. ( عضو معاون )

خلاصه جریان پرونده:

بحکایت محتویات پرونده اقای م. ک. به اتهام مباشرت در قتل عمدی مرحوم ر. ک. طی دادنامه شماره ۰۶۰ – ۹۹/۲/۳۱ صادره از شعبه *به قصاص نفس محکوم شده ، اولیای دم تقاضای قصاص نمودند. متهم اعلام کرد دلیلی بر دفاعی بودن رفتار خویش ندارم. من در ان درگیری صدمه ای ندیدم و در اخرین دفاع اعلام نمود اتهام قتل عمدی مرحوم ر. ک. را قبول دارم. وکیل وی اعلام نمود موکل در مقام دفاع مشروع بوده دادگاه با استناد به اقرار صریح متهم دایر به ارتکاب قتل و عدم ارائه دلیل به مصدومیت خویش یا دفاعی بودن رفتار وی طی دادنامه فرجام خواسته حکم به قصاص نفس با رد وجوه دریافتی صادر نموده است. وکیل محکوم علیه با طرح مسایلی چون گذشت حدود ۳۵ سال از تاریخ قتل و عدم وجود دلیل بر عمدی بودن قتل مزبور و اقرار موکل وی به اصل قتل و ابهام در نظریه پزشکی قانونی از حیث تعیین نوع ضربه چاقو و وقوع سازش با قیم صغار و دریافت دیه صغار از سوی قیم انها که عمویشان بوده و با مادرشان ازدواج نموده بود. ( هر چند مدرکی دال بر قیمومیت نامبرده وجود ندارد. ) و اینکه مقتول به موکل حمله ور شده بود. و وی را مورد ضرب و شتم قرار داده و موکل ناچار به استفاده از چاقو شده و نهایتا با اعلام اینکه مورد از موارد لوث بوده و نیاز به قسامه داشته است. خواستار نقض رای گردید.پرونده به شعبه *ارجاع و شعبه مزبور چنین رای داده است: در خصوص فرجام خواهی اقای م. ک. با وکالت اقای م. ش. به طرفیت اولیای دم مرحوم ر. ک. نسبت به دادنامه شماره *۱۴۰۰/۳/۳۱ صادره از شعبه *مستقر در *حاوی حکم قصاص نفس با توجه به محتویات پرونده و تحقیقات انجام شده و اقاریر و اعترافات متهم دایر به درگیری با مقتول و ایراد جرح با چاقو به سینه مقتول و عدم ارائه هیچگونه دلیل بر دفاعی بودن رفتار خویش و تصریح به عدم مصدومیت در درگیری مزبور و انطباق عمل متهم با تعریف قتل عمدی که کشنده بودن عمل ارتکابی و اگاهی متعارف افراد به اثار ان می باشد. و با عنایت به مفاد و مستندات رای صادره و احراز موضوع توسط دادگاه و عدم وجود دلیل بر سقوط حق قصاص برای اولیای دم و عدم اقامه دلیل قاطع از سوی وکیل محکوم علیه بر مخدوش بودن اساس دادنامه صادره و درخواست قصاص از سوی اولیای دم ، دادنامه فرجام خواسته حاوی حکم قصاص با رد وجوه دریافتی سابق به نرخ روز به شرح مذکور در دادنامه فرجام خواسته مطابق مقررات تشخیص و مستندا به بند الف ماده ۴۶۹ قانون ایین دادرسی کیفری ابرام می گردد. پس از قطعیت رای اقای م. ک. درخواست اعاده دادرسی نموده است. و در لایحه خود اجمالا نوشته است. اینجانب را به مدت هجده ماه به زندان انداختند و جریمه نقدی به مبلغ هشتاد هزار تومان پرداخت نمودم سرانجام توسط شورای اسلامی و معتمدین روستا و روستاهای همجوار و میانجیگری صلح شد و هرچه دار و ندار داشتیم فروخته و مبلغ دویست هزار تومان به خانواده مقتول با رضایت کامل مادر ، همسر و برادر و خواهران پرداخت شد. پرونده جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع که طی دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۲/۱/۲۶ چنین اصدار رای نموده است: محتویات پرونده حکایت دارد. قتل در سال ۱۳۶۴ اتفاق افتاده است. مدتها متهم در بازداشت بوده است. از اوراق پرونده و اظهارات طرفین استفاده می شود. که بعضی اولیا دم با دریافت دیه اعلام رضایت داشته اند علیهذا نظر به این که موضوع نیاز به بررسی دارد. و درصورت اثبات این امر چون مقتول اهل سنت می باشد. بنابراین فتوای مراجع اهل سنت در صورتی که بعضی اولیای دم اعلام رضایت نمایند قصاص ساقط می گردد. و در این خصوص لازم است. استفتا نمایند و باید سهم دیه سایر ورثه داده شود. علیهذا با اعلام اینکه درخواست متقاضی با بند چ ماده ۴۷۴ قانون ایین دادرسی انطباق دارد. ضمن تجویز اعاده دادرسی پرونده جهت رسیدگی به دادگاه کیفری یک ( شعبه همعرض دادگاه رسیدگی کننده ) شعبه *ارجاع می گردد. پرونده به شعبه *بعنوان شعبه هم عرض ارجاع که شعبه مرجوع الیه طی دادنامه شماره*مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۸ تجویز اعاده دادرسی را مردود و حکم به قصاص نفس صادر می کند. از دادنامه اخیر الذکر از سوی وکیل محکوم علیه درخواست فرجام خواهی شده و پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است. هیات قضایی شعبه در تاریخ فوق تشکیل جلسه داده و با ملاحظه اوراق و محتویات پرونده و استماع گزارش عضو ممیز اقای ا. م. م. و نظریه کتبی اقای س. ح. ح. دادیار دیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر با توجه به اوراق و محتویات پرونده نظر به اینکه متعاقب پذیرش اعاده دادرسی محکوم علیه از سوی شعبه *، شعبه هم عرض دادگاه صادر کننده حکم قطعی ، پس از رسیدگی مجددا اقدام به محکومیت متهم به قصاص نفس نموده و برابر ماده ۴۸۰ قانون ایین دادرسی کیفری چنانچه دادگاه هم عرض پس از رسیدگی ماهوی اقدام به نقض حکم مورد اعاده دادرسی نماید. قابلیت تجدیدنظر یا فرجام خواهی را دارد. لذا تصمیم دادگاه به رد درخواست اعاده دادرسی در پرونده حاضر قابل فرجام خواهی و طرح در دیوان عالی کشور نمی باشد. عقیده به اعاده پرونده دارم. این شعبه طی دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۲/۱۱/۲۸ چنین اصدار رای نموده است. در خصوص فرجام خواهی اقای م. ک. فرزند ع. با وکالت اقای ع. ا. نسبت به دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۸ صادره از شعبه *که متضمن محکومیت مشارالیه به قصاص نفس بابت اتهام یک فقره قتل عمدی مرحوم اقای ر. ک. می باشد. قطع نظر از اینکه برابر ماده ۴۷۶ قانون ایین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی در تجویز اعاده دادرسی از سوی شعب دیوان عالی کشور رسیدگی مجدد بدون نقض دادنامه اعاده خواسته به دادگاه هم عرض صادر کننده حکم قطعی محول می گردد. و دادگاه مرجوع الیه پس از رسیدگی ماهوی با وارد دانستن درخواست اعاده دادرسی ، حکم مورد اعاده دادرسی را نقض و حکم مقتضی صادر می کند و در صورتی که درخواست اعاده دادرسی راجع به قسمتی از حکم باشد. فقط همان قسمت نقض یا اصلاح می شود. و در غیر این صورت به رد تجویز اعاده دادرسی اظهار نظر می نماید. این در حالی است. که شعبه *بدین نحو عمل نکرده و ضمن نقض دادنامه اعاده خواسته ، مفاد همان دادنامه را در قالب محکومیت اقای م. ک. به قصاص نفس از بابت اتهام یک فقره قتل عمدی مرحوم اقای ر. ک. طی دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۸ اورده است. در واقع بدون اینکه نیازی به نقض دادنامه وجود داشته باشد. و صرفا می بایست به رد تجویز اعاده دادرسی استناد می گردید.دادگاه صادر کننده حکم دادنامه اعاده خواسته را نقض و مجددا مفاد ان را بعنوان دادنامه فرجام خواسته مورد لحوق حکم قرار داده است. بنا علیهذا از انجا که دادگاه هم عرض تجویز اعاده دادرسی از ناحیه این شعبه بموجب دادنامه شماره ۷۵۸۹ مورخ ۱۴۰۲/۱/۲۶ مورد پذیرش قرار نداده است. بر این اساس فرجام خواهی از دادنامه مارالذکر به دلالت ماده ۴۸۰ قانون مرقوم قابلیت پذیرش ندارد. لذا به رد درخواست فرجام خواهی اظهار نظر می شود. در تعاقب ان وکیل محکوم علیه درخواست اعاده دادرسی کرده که خلاصتا چنین اظهار داشته که با توجه به اینکه مقتول اهل سنت بوده و موکل مطابق مصالحه نامه ضم در پرونده رضایت بعضی از اولیا دم را اخذ نموده و با توجه به اینکه مطابق با فتوای اهل سنت در صورت اعلام رضایت بعضی از اولیا دم قصاص ساقط و دیه جایگزین خواهد بود. لذا به استناد بند ( چ ) ماده ۴۷۴ قانون ایین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی را خواستار شده است

با وصول پرونده به دیوان عالی کشور و ارجاع به این شعبه هیات قضایی در تاریخ فوق تشکیل جلسه داده و با ملاحظه محتویات پرونده و استماع گزارش عضو ممیز اقای ا. م. م. مشاوره نموده و با استعانت از خداوند متعال چنین رای می دهد:

رای

درخواست اعاده دادرسی اقای م. ک. فرزند ع. با وکالت اقای ع. ا. نسبت به دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۸ صادره از شعبه *که متضمن محکومیت مشارالیه به قصاص نفس از بابت اتهام مباشرت در قتل عمدی مرحوم اقای ر. ک. می باشد.؛ قابل پذیرش نمی باشد.؛ زیرا به دلالت مدلول ماده ۴۸۲ قانون ایین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی نسبت به حکمی که پس از اعاده دادرسی صادر می شود. ، دیگر اعاده دادرسی از همان جهت پذیرفته نمی شود. مگر اینکه اعاده دادرسی از مصادیق ماده ۴۷۷ بوده و مغایرت رای صادره با مسلمات فقهی صادر شده باشد. بنا بر این با وصف به عدم پذیرش اعاده دادرسی از سوی شعبه *مستقر در *طی دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۸ در تعاقب تجویز اعاده دادرسی به موجب دادنامه شماره *مورخ ۱۴۰۲/۱/۲۶ صادره از این شعبه دیگر اعاده دادرسی از همان جهت قابل پذیرش نیست لذا مستندا به ماده ۴۷۶ قانون مذکور قرار رد اعاده دادرسی متقاضی صادر می گردد.

شعبه *

مستشار: ع. ا. عضو معاون: ا. م. م.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواه: ع. ا. به وکالت از م. ک. فرزند ع. متولد ۱. ش

فرجام خوانده: ورثه و اولیا دم مقتول ر. ک. فرزند ب.

فرجام خواسته: دادنامه شماره *– ۱۴۰۲/۵/۲۸ صادره از شعبه *مستقر در *

شعبه *

قضات رسیدگی کننده: ع. ر. ( رییس ) و م. ح. ( مستشار )

خلاصه جریان پرونده:

در پرونده پیش رو اقای م. ک. فرزند ع. متولد ۱. طی دادنامه شماره *– ۱۴۰۰/۳/۳۱ شعبه *به اتهام کشتن عمدی مرحوم ر. ک. فرزند ب. به قصاص نفس محکوم ( ص ۷۶۴ ) و این دادنامه برابر دادنامه شماره *– ۱۴۰۰/۶/۷ این شعبه از دیوان عالی کشور ( شعبه ۵۱ ) ابرام ( ص ۷۹۰ ) و از این رای از سوی وکیل محکوم علیه درخواست تجویز اعاده دادرسی موضوع مواد ۴۷۷ و ۴۷۸ ق.ا.د.ک گردیده و اعاده دادرسی برابر دادنامه شماره *– ۱۴۰۲/۱/۲۶ شعبه *مورد پذیرش و تجویز قرار گرفته ( ص ۸۵۲ – ۸۵۳ ) و رسیدگی مجدد به شعبه *مستقر در *ارجاع ( ص ۸۵۴ مورخ ۱۴۰۲/۲/۲ ) و رسیدگی در این مرحله منتهی به صدور دادنامه فرجام خواسته بالا در اوراق ۹۱۴ و ۹۱۵ حاوی صدور حکم مجدد به قصاص نفس متهم م. ک. گردیده که از سوی وکیل وی به شرح درخواست مورخ ۱۴۰۲/۶/۷ در اوراق ۹۴۸ – ۹۵۰ مورد فرجام خواهی قرار گرفته و رسیدگی فرجامی در تاریخ ۱۴۰۲/۷/۱۸ مجددا به این شعبه از دیوان عالی کشور ارجاع گردیده و با گزارش عضو ممیز م. ح. و قرائت ان و بحث و مشاوره پیرامون موضوع ذیلا مبادرت به اتخاذ تصمیم می گردد.:

تصمیم شعبه

نظر به اینکه دو نفر از صادر کنندگان دادنامه شماره *– ۱۴۰۰/۶/۷ این شعبه از دیوان عالی کشور مشعر بر ابرام دادنامه شماره *– ۱۴۰۰/۳/۳۱ شعبه *مستقر در *حاوی حکم به قصاص نفس متهم م. ک. فرزند ع. متولد ۱۳۳۶ که اعاده دادرسی از ان به شرح دادنامه شماره *– ۱۴۰۲/۱/۲۶ شعبه *تجویز شده است. اینجانبان ع. ر. ( رییس ) و م. ح. ( مستشار ) شعبه بوده و با استناد به بند ت ماده ۴۲۱ ق.ا.د.ک مردود و ممنوع از رسیدگی هستیم با استناد به ملاک ماده ۴۲۲ همین قانون قرار امتناع از رسیدگی صادر و اعلام می داریم مقرر است. دفتر پرونده از امار کسر و به نظر معاون محترم ارجاع برسد تا انرا به شعبه دیگری ارجاع فرمایند در این شعبه اعضا دیگری که به نصاب برسد حضور ندارند./ب

شعبه *

ع. ر. ( رییس ) م. ح. ( مستشار )

رأی شعبه دیوان عالی کشور

مستدعی اعاده دادرسی: اقای م. ک.

رای اعاده خواسته: دادنامه شماره *– ۱۴۰۰/۳/۳۱ صادره از شعبه *

مرجع رسیدگی: شعبه *

هیات شعبه اقایان: س. ا. م. م. ( رییس ) ا. م. م. ( عضو معاون )

خلاصه جریان پرونده

بحکایت محتویات پرونده اقای م. ک. به اتهام مباشرت در قتل عمدی مرحوم ر. ک. طی دادنامه شماره ۰۶۰ – ۹۹/۲/۳۱ صادره از شعبه *به قصاص نفس محکوم شده ، اولیای دم تقاضای قصاص نمودند متهم اعلام کرد دلیلی بر دفاعی بودن رفتار خویش ندارم. من در ان درگیری صدمه ای ندیدم و در اخرین دفاع اعلام نمود اتهام قتل عمدی مرحوم ر. ک. را قبول دارم. وکیل وی اعلام نمود موکل در مقام دفاع مشروع بوده دادگاه با استناد به اقرار صریح متهم دایر به ارتکاب قتل و عدم ارائه دلیل به مصدومیت خویش یا دفاعی بودن رفتار وی طی دادنامه فرجام خواسته حکم به قصاص نفس با رد وجوه دریافتی صادر نموده است. وکیل محکوم علیه با طرح مسایلی چون گذشت حدود ۳۵ سال از تاریخ قتل و عدم وجود دلیل بر عمدی بودن قتل مزبور و اقرار موکل وی به اصل قتل و ابهام در نظریه پزشکی قانونی از حیث تعیین نوع ضربه چاقو و وقوع سازش با قیم صغار و دریافت دیه صغار از سوی قیم انها که عمویشان بوده و با مادرشان ازدواج نموده بود ( هر چند مدرکی دال بر قیمومیت نامبرده وجود ندارد. ) و اینکه مقتول به موکل حمله ور شده بود و وی را مورد ضرب و شتم قرار داده و موکل ناچار به استفاده از چاقو شده و نهایتا با اعلام اینکه مورد از موارد لوث بوده و نیاز به قسامه داشته است.خواستار نقض رای گردید.پرونده به شعبه *ارجاع و شعبه مزبور چنین رای داده است: در خصوص فرجام خواهی اقای م. ک. با وکالت اقای م. ش. به طرفیت اولیای دم مرحوم ر. ک. نسبت به دادنامه شماره *– ۱۴۰۰/۳/۳۱ صادره از شعبه *مستقر در *حاوی حکم قصاص نفس با توجه به محتویات پرونده و تحقیقات انجام شده و اقاریر و اعترافات متهم دایر به درگیری با مقتول و ایراد جرح با چاقو به سینه مقتول و عدم ارائه هیچگونه دلیل بر دفاعی بودن رفتار خویش و تصریح به عدم مصدومیت در درگیری مزبور و انطباق عمل متهم با تعریف قتل عمدی که کشنده بودن عمل ارتکابی و اگاهی متعارف افراد به اثار ان می باشد. و با عنایت به مفاد و مستندات رای صادره و احراز موضوع توسط دادگاه و عدم وجود دلیل بر سقوط حق قصاص برای اولیای دم و عدم اقامه دلیل قاطع از سوی وکیل محکوم علیه بر مخدوش بودن اساس دادنامه صادره و درخواست قصاص از سوی اولیای دم ، دادنامه فرجام خواسته حاوی حکم قصاص با رد وجوه دریافتی سابق به نرخ روز به شرح مذکور در دادنامه فرجام خواسته مطابق مقررات تشخیص و مستندا به بند الف ماده ۴۶۹ قانون ایین دادرسی کیفری ابرام می گردد. پس از قطعیت رای اقای م. ک. درخواست اعاده دادرسی نموده است.و در لایحه خود اجمالا نوشته است.اینجانب را به مدت هجده ماه به زندان انداختند و جریمه نقدی به مبلغ هشتاد هزار تومان پرداخت نمودم سرانجام توسط شورای اسلامی و معتمدین روستا و روستاهای همجوار و میانجیگری صلح شد و هرچه دار و ندار داشتیم فروخته و مبلغ دویست هزار تومان به خانواده مقتول با رضایت کامل مادر ، همسر و برادر و خواهران پرداخت شد. پرونده جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است. هیات شعبه پس از ملاحظه پرونده مشاوره نموده و چنین رای می دهد:

رای

محتویات پرونده حکایت دارد. قتل در سال ۱۳۶۴ اتفاق افتاده است.مدتها متهم در بازداشت بوده است.از اوراق پرونده و اظهارات طرفین استفاده می شود. که بعضی اولیای دم با دریافت دیه اعلام رضایت داشته اند علیهذا نظر به این که موضوع نیاز به بررسی دارد. و درصورت اثبات این امر چون مقتول اهل سنت می باشد. بنابراین فتوای مراجع اهل سنت در صورتی که بعضی اولیای دم اعلام رضایت نمایند قصاص ساقط می گردد. و در این خصوص لازم است.استفتای نمایند و باید سهم دیه سایر ورثه داده شود. علیهذا با اعلام اینکه درخواست متقاضی با بند چ ماده ۴۷۴ قانون ایین دادرسی انطباق دارد. ضمن تجویز اعاده دادرسی پرونده جهت رسیدگی به دادگاه کیفری یک ( شعبه همعرض دادگاه رسیدگی کننده ) شعبه *ارجاع می گردد.

شعبه *

رییس: س. ا. م. م. عضو معاون: ا. م. م.